“En die beste ding was dat alles by my skool gebeur het…”

Op die spoor van die Dwaalverhaal.
‘n Byderhandprojek met leerders van HTS.

In Mei 2016 het ‘n groepie leerders van HTS deelgeneem aan ‘n unieke lees- en skryfervaring op die skoolterrein en die Dwaalverhaal laat herleef.

Die groep graad 11 en 12 leerders wat Afrikaans as Eerste Addisionele Taal neem, het vir drie agtereenvolgende weke ‘n middag ná skool entoesiasties deelgeneem aan die spesiale Byderhandprojek. Die projekleier, Franci Greyling, en die skrywer van die Dwaalverhaal, Hans du Plessis, is bygestaan deur drie Skryfkunsstudente, Hanke de Kock, Henlu Snyman en Adam Lehmann.

Week 1: Op die spoor van die Dwaalverhaal

Voor die eerste ontmoeting het die leerders o.l.v. Afrikaansonderwysers, mevv. Marieta Basson en Elsa Roux, die teks van die Dwaalverhaal – Die Misverstand – gelees. Hulle was dus goed voorberei vir die ontmoeting met die skrywer en die Byderhandspan. Hier is die ervaring in die deelnemers se eie woorde:

 
“Dit was baie interessant om te hoor wat het die prof te sê oor sy boek.” (Onalenna Oliphant)
 
“Hier het ek gesukkel om die QR-Code Reader te laai, want my foon het nie spasie gehad nie ;-). Ona het ook gesukkel, maar toe ek reg was het ek die QR-Code Reader vir haar met Share It gestuur.” (Letlotlo Phanyane) 
“Ek het die eerste QR-code gescan.” (Lerato Setshwaro)
“Die  video’s is eintlik lekker! Die dwaalverhaal idee is briljant.” (Malesela Marotola)
 
“Dit was die eerste keer dat ons die video van die twee meisies op die internet sien. Dit was baie interessant, want dit was by dieselfde boom. Dit was die begin van ‘n baie lekker storie en ons was baie dankbaar om Oom Hans te sien.” (Bakang Diphoko)
“Ek lees Die misverstand en Rea luister na my.” (Boniwe Sindwa)

 
“Ek het vir Oom Hans du Plessis gevra hoekom hy die storie van die spoke geskryf het.” (Setsibe Diseko)
“Besig om toneel 4 te lees. Dit was toe Marni en Bea by die snoepie ontmoet het. Dit het toe meer interessant geword om nader aan die einde en ook die blyplek van Bea te kom.” (Richoline Matras)
 
“Ons was besig om die storie te lees. Dit was lekker om saam met my vriende te werk.” (Zanele Damaneyt)
 
“Ek het die voetstap van die spook gehoor en ‘n baie interessante video gekyk.” (Lerato Setshwaro)
“As ek Bea was, sou ek nie hier gekom het nie as ek geweet het dat daar ‘n spook is.” (Mpho Bosiu)
 
“Ek het gedink oor die spook en was baie bang.” (Thabang Tloome)
“Ons was net nou klaar om die stukkie op die internet te lees en ‘n deel van die video te kyk. Toe kry ons die vraag oor waar Bea gebly het. Op daardie oomblik het ons gedink oor waar sy kon gebly het. Ek en Bakang gebruik die internet om die antwoord te kry. Setsibe gebruik die stuk wat die onderwysers vir ons gegee het.” (Amogelang Dilape)
 
“Hier was ons baie opgewonde om ‘n foto saam met Bea en Marni te neem.” (Onalenna Oliphant)
“Ek was baie bly om langs Marni en Bea te staan :-).” (Letlotlo Phanyane)
“Hulle het altwee nee gesê :-(.” (Reabetswe Mokgoro)

“Die Dwaalverhaal was pragtig! Ek het nog nooit in my lewe gedink aan so ‘n tipe storie. En die beste ding was dat alles by my skool gebeur het.” (Reabetswe Mokgoro)

Week 2: Om self te skryf…
 
“Die professor wys ons hoe maklik dit is om ‘n storie te skryf.” (Mpho Bosiu)
“Ek konsentreer baie hard.” (Boniwe Sindwa) 
“Ek het buite die koshuis gesit en probeer dink wat om oor te skryf.” (Boniwe Sindwa)
“Die dapper huis! Ek was by die ingang van Fickhuis, die seunskoshuis. Om hier te bly, moet jy ‘n hart van ‘n leeu hê.” (Bakang Diphoko)        “Beplanning van my storie.” (Lerato Setshwaro)
“Ek beplan my storie: My eerste onderskeiding. Ek het my spinnekop begin maak.” (Amogelang Dilape)
  “Besig om my eie verhaal te skryf” ;-). (Onalenna Oliphant)
“Ek het geskryf oor die skoolbus, want ek wil dit eendag bestuur. Maar ek het nie geweet wat om te skryf nie.” (Thabang Tloome)

Week 3: Ons eie stories orals op die skoolterrein

       
Op die spoor van die dwaalverhaal was: “Briljant. Uitstekend. Ongelooflike ervaring. ‘n Baie interessante ervaring. Doodlekker. ‘n Wonderlike ervaring. Ongelooflik. Briljant, doodlekker, puik en ongelooflik. Verskiklik lekker. Die spook kom! Dankie Byderhand!”

Colloquium oor digitale letterkunde

UITNODIGING TOT BYWONING

COLLOQUIUM: DIGITALE LETTERKUNDE

 

6 APRIL 2016

NOORDWES-UNIVERSITEIT (POTCHEFSTROOMKAMPUS)

In aansluiting by die Tweede Nasionale Digitale-Humaniora-Werkswinkel wat op 4-8 April 2016 plaasvind op die Potchefstroomkampus van die Noordwes-Universiteit (NWU), organiseer die vakgroep Skryfkuns aan die NWU ’n Colloquium oor Digitale Letterkunde (voortaan Colloquium) om op 6 April 2016 op dieselfde kampus plaas te vind.

Datum en tyd:

6 April 2016. Registrasie (gratis): 08:30-09:00.

Plek:

Transnetlokaal, grondverdieping van Frans du Toit-gebou (gebou E9), Potchefstroomkampus van die NWU

Die oogmerk met die Colloquium is eerstens ’n fokus op aspekte van die Byderhand-projek oor plekpesifieke digitale literatuur (en waarvan die beplande Colloquium ’n voortsetting is). Die beginfase van die multimodale, interdissiplinêre projek was die Byderhand-leesfeesproduksie wat tydens die Clover Aardklop Nasionale Kunstefees in September 2015 op Potchefstroom van stapel gestuur is. Meer inligting oor die verskillende onderdele van hierdie projek is beskikbaar op die webwerf www.byderhand.net

Prof Yves T’Sjoen, van die Vakgroep Letterkunde in die Fakulteit Letteren en Wijsbegeerte aan die Universiteit Gent in België, sal as gasspreker by die Colloquium optree. Ander sprekers is prof. Susan Smith (Universiteit van Fort Hare), Nita Cronjé (ATKV), Wildrich Fourie en prof. Franci Greyling (NWU), prof. Bernard Odendaal (NWU), Gustaf Tempelhoff (NWU), Roela Hattingh (UJ) en ’n paneel onder leiding van Prof. Hans du Plessis (NWU).

Onderwerpe ter diskussie sluit digkuns in die digitale era, die aanbieding van digkuns in kombinasie met ander kunsvorme, die wisselspel tussen ingeplaastheid en verbeelding van gedigte in die NWU-Botaniese Tuin, die rol en proses van multimedia-ontwerp binne ’n plekspesifieke digitale literatuurprojek soos Byderhand, en die ontwikkeling van die dwaalverhaal as onderdeel van die Byderhand-projek in.

Hiermee ’n uitnodiging aan  belangstellendes om die Colloquium by te woon. Bywoning is gratis. Bevestig asseblief bywoning by onderstaande kontakgegewens voor of op 24 Maart 2016.

Indien u meer te wete wil kom oor die Tweede Nasionale Digitale-Humaniora-Werkswinkel van die hele week van 4-8 April 2016, en waarvan bogenoemde Colloquium ’n onderdeel vorm, kan u van die volgende skakel gebruik maak:  http://www.nwu.ac.za/unit-languages-and-literature-south-african-context-digital-humanities-2nd-workshop.

Prof. Franci Greyling: Franci.Greyling@nwu.ac.za; tel. 018  299 1781

Prof. Bernard Odendaal: Bernard.Odendaal@nwu.ac.za; tel. 018 299 1782

 

‘n Byderhand-uitstappie: Hoërskool Promosa

Dertien entoesiastiese Promosa-leerders, ‘n jong juffrou en Byderhand-assistente het ‘n wilde dag vol avonture gehad. Ons het die dag afgeskop met ‘n melkskommel, ‘n kortverhaal en, natuurlik, ‘n inkleurkaart by die Boeke-Oase. Ons volgende avonture het vir ons in die Botaniese Tuin gewag: digkuns, beeldhouwerk en ‘n piekniek onder die bome. Julle dink seker teen die tyd al “hokaai!” Maar as dit kom by Byderhand is “hokaai!” slêng vir ‘gimme more!’ Ons het die dag met ‘n koue koeldrank, ‘n spookstorie en ‘n tienertoneel, by die Hoër Tegniese skool, afgesluit. ‘n Paar besoekers – onder andere juffrou Leonora, ‘n Skryfskunsstudent en assistente in die Skryfkunsdepartement deel opgewonde hulle avonture, gedagtes en waarnemings van die uitstappie.

 
Twee van die Rusplekstorie-skrywers: Jenna-Leigh Schoeman en Leonora van Rooyen in die Boeke-oase

Boeke-oase – Rusplekstories

Leonora van Rooyen en 13 van haar graad 11-leerders van Promosa het op Dinsdag, 7 Oktober 2015, na die Boeke-oase gekom waar hulle getrakteer is met melkskommels en waar hulle van ons Rusplekstories kon lees. Die leerlinge het dit baie geniet en in die onderskeie onderhoude wat daar tydens hierdie geleentheid gevoer is, het ons baie positiewe terugvoer gekry. Verskeie studente het gesê dat hulle nie verwag het dat dit só lekker sou wees nie, en dat hulle baie uitsien na die res van die dag, waartydens hulle onder andere ook die Botaniese Tuin en die HTS sou besoek. Hoewel die Blackberry-selfone nie so lekker wou saamwerk nie, het baie van die leerders twee-twee stories gelees – sommige van hulle het selfs die stories vir mekaar gelees.

’n Interessante opmerking wat een van die leerlinge gemaak het, is dat dit vir haar lekkerder en makliker is om die QR-kode te gebruik en die storie op die selfoon te lees, as om die hardekopie te lees. Dit is ’n nuwe ervaring en iets wat elke leser en belangstellende se nuuskierigheid prikkel!

Die leerlinge het die Rusplekstories baie geniet en het nie vir een oomblik teruggedeins om tydens ’n onderhoud vrae te beantwoord oor hulle ervarings nie. – Ellari Snyders

 

Botaniese Tuin – Tuinverse en Tuinversies

Na ‘n lekker melkskommel en ‘n goeie paar kortverhale agter die blad, het die assistente en die leerders by die Botaniese Tuin aangekom. Die leerders het met groot entoesiasme die tuinverse in die tuin loop soek. So paar van hulle het al agter juffrou Leonora aangewandel en saam na die gedigte geluister. ‘n Paar ander het besluit om hul eie koers te vat en op hulle eie die gedigte te geniet. Na enkele hiccups met selfone wat nie werk nie, het hulle uiteindelik al die wegkruipskatte, gevind. Teen dié tyd was almal al dood van die honger en moeg geloop. So gaan ontspan hulle toe onder die groot bome en werk aan ‘n verrassing vir die projekleier terwyl die assistente heel fluks piekniekpakkies aandra. Na almal ‘rondepens’ geëet het, het prof Greyling, die projekleier, weer bietjie kom gesels. Dis toé dat die leerders uithaal en wys: “Die sagtrappad, die dennepad, die grasmatras, hou my voete vas.” sing hulle prof Greyling se tuinversie. Met haar aanmoediging rap Jenna-Leigh Schoeman boonop vir ons dieselfde versie. Dit is veilig om te sê dat die tuinvers-ekspidie tonne pret was! – Anja Venter

 

Hoër Tegniese Skool – Dwaalverhaal

Teen die tyd wat ons by die Dwaalverhaal uitgekom het was almal al moeg en warm, maar gedetermineerd om die projek te voltooi. Op elke punt het Jenna-Leigh Schoeman die verhaal vir haar klasmaats voorgelees. Die interaksie tussen leser, hoorder en die omgewing het gesorg vir ’n besonderse belewenis. Die videos was ‘n lekker kyk ervaring so in die stap van die een punt na die volgende.

Die tienertonele was ‘n gepaste manier om ‘n lang maar opwindende dag af te sluit. Dit was ‘n verligting om net te kon terugsit en kyk na die toneelstukke Dubbeldrie en Jaarblad – altwee goed opgevoerde stukke wat lank in mens se gedagtes sal bly draai. ‘n Aangename verrassing was toe die leerlinge vir Elma Postma raakloop en saam met haar ’n foto kon neem. – An-Mari Fouché

   

Juffrou Leonora se kommentaar op facebook

Wat ‘n onvergeetlike ervaring. Na al’s kan ons agteroor sit en reflekteer op ‘n goeie tyd van lees, luister en kyk. Dit was maar nou net een van die tye waar jy as leser voel dat jy deel is van die storie, want jy bevind jou op die presiese plek waar dit afspeel, reg in die middel van die gebeure. Jy word deel van die storie en dit sonder dat jy ‘n boek hoef oop te maak. Ek sal beslis weer op dié uitstappie gaan.