Die Dwaalverhaal Misverstand

Dit is seker een van die grootste uitdagings om jongmense te oortuig om meer te lees. Dit is ook nie iets wat net in die digitale era voorkom nie, maar ‘n probleem wat al vir eeue strek. So duik die vraag dan nou op: Hoe kry jy jongmense van die digitale era om meer te lees? Gebruik ‘n digitale platform, natuurlik.

Die Dwaalverhaal is ‘n plek-spesifieke narratief wat afspeel op die gronde van HTS (Hoër Tegniese Skool) Potchefstroom waar die ATKV-tienertoneel tydens Aardklop plaasvind. Die narratief is deur Prof Hans du Plessis geskryf en met die titel Die Misverstand, kweek hy ‘n nuuskierigheid in die leser wat duidelik die leser op ‘n avontuur wil stuur.

Die narratief word gekoppel met video-segmente wat die karakters en die plekke voorstel. Ons videograaf en grafiese ontwerper, Gustaf Tempelhoff, het die verfilm en geredigeer. Die video vervang nie die narratief nie, maar vul die narratief aan en betrek die lesers by die ontwikkeling van karakters en die ruimte. Die gebruik van verskillende media met die digitale verhaal maak dit multimodaal op ‘n manier wat interessant, uniek, en hopelik effektief is.

Interaktiewe, plek-spesifieke, multimodale storievertel – dit is omtrent ‘n mondvol terme wat dalk nie lekker sin maak nie. Die Dwaalverhaal vat al hierdie terme en verduidelik dit op ‘n eenvoudiger manier. Elke plek op die gronde van hierdie historiese hoërskool, wat deel vorm van die storie, is geïntegreer met die verhaal. Sodoende kan die leser die omgewing waarneem en self deel word van die ruimte waar die gebeure afspeel. Die verhaal is opgedeel in agt afsonderlike plekke waar die narratief afspeel en so ‘n geheel vorm.

Die Misverstand gaan oor twee karakters, Bea Malan en Marni Botha, wat vriende word nadat Bea saam met haar ma Potchefstroom toe trek. Die twee se nuutgevonde vriendskap is tog bietjie vreemd en deur saam op ‘n avontuur te gaan, ontdek hulle ‘n geheim oor die skool se geskiedenis en maak ‘n interessante nuwe maatjie.

Met die proeflopie was dit duidelik dat die lesers hulself in die storie ingelees het. Elkeen was so opgewonde om die volgende hoofstuk (by die volgende plek) te lees, dat hulle selfs mekaar gestoei het om die QR-kodes te skandeer.*

   

Die deelnemers het hulself verdiep in die verhaal. Hulle het by elke plek wat deel van die verhaal vorm, meer en meer met karakters geïdentifiseer en so die storie gevolg en kinderlik geniet.

Die Dwaalverhaal is definitief ‘n unieke geleentheid om ‘n narratief op ‘n vreemde/alternatiewe manier te beleef: om jouself in die verhaal in te lees en die ruimte ten volle te begryp.

* Geen jongmense of digitale toestelle is in die produksie van die Dwaalverhaal beseer nie.

• Marcé Bester – Dwaalverhaal-kunsregisseur en assistent

My ervaring van die Tuinverse-toetslopie

Die ervaring wat ek op die Woensdagmiddag van die toetslopie gehad het, is beslis een wat ek in my skatkis van herinneringe plaas. Die Botaniese Tuin bied verskeie tuinverse wat met behulp van ’n QR- leser en ’n mobiele toestel (met toegang tot die internet), dit moontlik maak om daardie tuinverse te lees en te ervaar. Die tuinverse is gedigte geskryf in en om die tuine.

Met die aankoms by die Botaniese tuine het ek en twee van my klasmaats van die vakgroep Skryfkuns besluit om eers ’n goeie oorsig te kry van die grootte en omgewing van die tuin. Ek het besluit om my ervaringe ook in foto’s vas te vang.

Sosiale media het ook geweet van ons opgewondenheid oor die projek. Die bostaande foto het ons op Facebook geplaas. Op daardie stadium het ons nog nie gaan registreer vir die projek nie. Daar was reeds soveel dinge om te bekyk dat die tuinverse beslis die ervaring sou verdiep.

By die registrasiepunt was ons gegroet met botteltjies water. Ek het gedink dit was ’n goeie inisiatief om die botteltjies water ook met die QR-kodes en Byderhand logo te versier. Na registrasie was ons gereed met water in die hand om die toetslopie aan te pak.

Die eerste tuinvers wat ons ontdek het was “Met die voëls praat”. Vinnig het ons van ons selfone gebruik gemaak om die QR-kode te lees. Dit was interessant om self die gedig te lees, asook om die visuele- en klank-aspekte daarby te ervaar. Die bankie was geleë op die perfekte plek om die natuurskoon in te neem, veral met die waterval wat saggies suis in die agtergrond soos musiek wat die natuur vir ons speel. Ek het daar besef dat hierdie projek nie net die mense gaan opgewonde maak oor die avontuur van ontdekking nie, maar beslis ook ’n rustigheid en waardering vir die natuur gaan wek.

        

Die tuinversie “Anna” was die gunsteling vir die dag. Nog voordat ons na die gedig geluister het, het ons iemand in die verbystap gehoor sing: “parra pam, parra pam, parra parra parra pam”. Hierdie ervaring is vir jonk en oud. Dit sal ouers laat verlang na die onskuld en eenvoud van hul jonger dae en die jongklomp nader aan die natuur bring. September is lentemaand wat nuwe plantegroei belowe. By die “paddaluisterbankie” het ek die pragtige blom opgemerk.

Die laaste bietjie pret in die laatmiddagson het gesorg vir ’n goeie afsluiting. Ná die middag se avonture en ontdekkings was hierdie projek vir my ’n reuse sukses.

Ek het ook so paar wenke vir feesgangers wat belangstel in die projek:

• Maak seker dat jou mobiele toestel se battery gelaai is.
• Jou mobiele toestel moet beslis “data” beskikbaar hê vir die gebruik. Alhoewel daar beperkte wifi in die tuin beskikbaar is, werk sekere QR-kodes beter as jy jou eie “data” gebruik.
• Gebruik sosiale media en hutsmerke soos #byderhand en #tuinverse om jou ervaringe met ander te deel.
• ʼn Sonbril, sonskerm en ’n hoed is ’n moet!
• Gemaklike skoene vir die stap.
• Ten laaste, bring genoeg en nog meer gees vir dié avontuur.

• Esti van der Westhuizen – SKRK221

Woelige tuinversies en botaniese jongelinge – ‘n toetslopie

Die Byderhand-projek is werklik ‘n eerste vir Clover Aardklop! Om hierdie projek ten volle te ervaar moet jy daar wees. Dit oorbrug die wêreld van skryfkuns en die skoonheid van Potchefstroom se omgewing op so ‘n manier dat nuwe vlakke van ervaring blootgelê word. Hierdie week was die eerste geleentheid waarby spesiaal genooide gaste die Tuinverse gedeelte van die projek kon ervaar. (Jean du Toit, navorser).

Net voor die besoekers Dinsdagmiddag 8 September vir die toetslopie arriveer hoor ons dat die QR-kodes nog nie almal gereed is nie. As student is ek gewoond daaraan dat alles op die nippertjie gebeur (prof Greyling wel nie) en ek klim op my fiets om na Juan Steyn toe te jaag. Daar kry ons gou die laaste paar QR-kodes gereed, druk, lamineer en ek jaag terug na die Botaniese Tuine. Al agter prof Greyling met haar gemaklike tekkies vir die baie stap, plak ons die 20 #Tuinverse op die bankies sommer in ’n japtrap. Alles betyds vir die besoekers om rustig deur die NWU se Botaniese Tuine te stap en die oulik, goed bewoorde, kleurvol geïllustreerde versies te geniet. Dit was die perfekte geleentheid om interaktief te verkeer met tegnologie en natuur. Ek kon selfs vir my eie Instagram-rekening ’n paar mooi foto’s neem vanaf die bankies nadat ek na die versies geluister het: #Byderhand is nou al byderhand op sosiale media en lesers kan ons gerus volg op Facebook, Instagram en Twitter. (DJ Cloete, studente-assistent)

 

Vol moed tree die Byderhand-projekleier en assistente die Botaniese Tuin binne vir die eerste Byderhand-toetslopie. Die kontrole-lysie was eenvoudig: Piekniekpakkies – check, QR kodes in die tuin geplak– check, Ouers – check, Jongelinge – check.

Heel gemaklik gaan blom ons toe onder die groot boom met ons piekniekpakkies. Jongelinge se hande en voete nog aan die skoner kant. Sommige ouers sit en vee monde af en die projekleier en assistente effens senuweeagtig oor die tegniese aspekte van die projek. Nadat die projekleier ‘n paar gevleuelde woorde gespreek het, wandel almal in verskillende rigtings om die omgewing te verken en die gepaste verse te beleef. Die jongelinge klou nog effens onseker aan hulle ouers vas, sonder ‘n cooking clue van die avonture wat vir hulle in die tuin voorlê…

     

Kort voor lank is die ouers se selfone en tablette uit om die QR kodes wat op die bankies al om die tuin geplak is, te skandeer. (Daar was nou wel ‘n paar hiccups met die netwerk, maar aan die positiewe kant sal hierdie “hiccups” dien as die volgende drie weke se Network planning for dummies.)

Die jongelinge het dit baie gou duidelik gemaak dat die ouers toe nou wel daarin geslaag het om die netwerk baas te raak, want dié is toe nou besig om die verse tot ‘n mate toe uit te leef. Die tuinvers wat handel oor die labirint blyk twee jongelinge te inspireer om daarbinne te speel, die vers wat handel oor Anna, ‘n arme plat padda, motiveer twee ander om speels te KWAAK.

Tussen die gewoel deur slaag die projekleier en assistente om onderhoude te voer, waarnemings te maak en self ook bietjie laf te raak.

Die woelige Tuinverse en die botaniese Jongelinge was beslis ‘n aangename manier om voor te berei vir wat voorlê. (Anja Venter, studente-assistent)

  

Ek dink die Tuinverse subprojek is vir my mooi opgesom toe ek Dinsdag met die eerste toetslopie by die Botaniese Tuin inloop. ‘n Apple Mac laptop het rustig gestaan en wei in die middel van die bosse en blare. Hier is waar natuur en tegnologie geïntegreer word om mense en literatuur nader aan die werklikheid te bring. Die toetslopie het vir ons ‘n paar slaggate oopgemaak, maar is dit nie maar waarvoor toetslopies is nie? Die mense was beïndruk met die projek en het dit geniet om na die gedigte se toonsettings te luister. Die Tuinverse sal ‘n sukses wees. Ek kan dit voel. (Marcé Bester, studente-assistent)

Die projek is werklik ‘n unieke geleentheid om jouself in die tuin te bevind en, deur middel van tegnologie, beide jou ervaring van die Botaniese tuin en die gedigte wat in die tuin geplaas is, te verander. Alhoewel die Byderhand projek eers gedurende Aardklop sal loop, kan jy jouself solank gereed maak om ‘n wonderlike en unieke ervaring tydens daardie week te geniet.” (Jean du Toit, navorser)

• Jean du Toit, DJ Cloete, Anja Venter, Marcé Bester

Rusplekstories in die Boeke-oase

‘n Kortverhaal saam met ‘n koppie koffie, ‘n kinderverhaal saam met ‘n koeldrank … Dit is die ervaring wat lesers kan verwag van Rusplekstories in die Boeke-oase.

Die Boeke-oase is die Aardklopkuierplek vir boekliefhebbers. Vir die duur van die fees word die Bennie Pienaarsaal in ‘n boekwinkel, gespreksruimte en opslaanrestourant omskep. Dit is hier waar Rusplekstories in samewerking met die ATKV aangebied word. ‘n Opwindende nuwe koffiewinkel op die Bult, Station Coffee Co., behartig vanjaar die restourant in die binnehof. (Die Bennie Pienaarsaal of Gebou B2, NWU is in Hoffmanstraat oorkant die park op die Bult.)

            

Die versoek aan die skrywers was om ‘n bydrae te lewer in die vorm van ‘n kortverhaal of kinderverhaal wat in Potchefstroom of omgewing afspeel. Die Rusplekstoriesskrywers, wat almal een of ander verbintenis met Potchefstroom het, sluit gevestigde sowel as jong skrywers in. Onder die bekende en bekroonde skrywers is mense soos Sophia Kapp, Hans du Plessis, Leon de Villiers, Harry Kalmer, Marlize Hobbs en Helene de Kock. ‘n Hele paar van die skrywers is oudstudente in Skryfkuns, soos onder andere Frederick J. Botha, Susan Lourens, Deon Meiring, Leonora van Rooyen en Anneretha Grobler.

‘n Interessante verskeidenheid kortverhale wag op die leser – dit sluit in liefdesverhale soos dié deur Nelia Engelbrecht en Helene de Kock tot meer literêre kortverhale deur skrywers soos Roela Hattingh en Harry Kalmer. Verder is daar ‘n misdaadverhaal, verhoudingsverhale, verhale oor die ouderdom en afskeid – verhale oor mense, plekke en ervarings in Potchefstroom.

Vir kinders is daar ‘n handvol oorspronklike kinderstories deur skrywers en kunstenaars soos Flip Hattingh, Leon de Villiers, Deon Meiring en Zinelda McDonald.

Die inligting van die skrywers by Rusplekstories op die webtuiste verklap iets van die skrywers se belangstelling in en verbintenis met Potchefstroom:

“Potchefstroom is veral die plek waar ek begin dink het. Dis hier waar my vrae plek gemaak het vir onaanvaarbare antwoorde. Oomblikke wat soos foto’s opduik: piekniek en grootdoop in die Mooirivier; kerkkruipery; ja-stemme, massavergaderings, maaskaaskoekies van Turkstra; Thalia; kaalvoetloop oor die kampus; toweragtige verbintenis met taal en tydgenote.” (Roela Hattingh)

“Marlize was ses jaar lank ‘n maatskaplike werker in Potchefstroom waar sy Potch Multisorg se Psigiatriese afdeling intiem leer ken het … en daardeur natuurlik die mense van die dorp.” (Marlize Hobbs)

“Hans du Plessis was tussen 1981 en 2011 aan die Potchefstroomkampus van die NWU verbonde, eers as professor in Afrikaanse taalkunde en sedert 1990 as direkteur van die ATKV-skryfskool van die NWU. Hy het reeds ses digbundels en nege romans gepubliseer. Heelparty van die romans speel in Potchefstroom en omgewing af.”

“Harry Kalmer is die skrywer van 23 toneelstukke en nege boeke prosa. Tussen 1999 en 2012 is 13 van sy toneelstukke by Aardklop gesien. Hy was die eerste wenner van die Ashanti Gold Aardklop prys.”

“Die meeste van Leon de Villiers se skryfwerk (kinder en jeugboeke soos onder andere Erik en die kiddodinges, Droomoogdiepgrawer en Maroelaboomstories), het in en om Potchefstroom gebeur waar hy tussen 1997 en 2009 gewoon het. Leon het steeds `n naweekplasie in die Vredefortkoepel digby Potch. Leon se jeugboek Die pro, is in 2015 verfilm en vertoon binnekort op die silwerdoek.”

Deon Meiring is liedjieskrywer, sanger en kitaarspeler in die groepe Glaskas en Dans Dans Lisa en het in September 2014 sy solo debuut gemaak met sy kortspeler “Die Slaapkamersessies”. Vir die projek het hy saamgespan met Zinelda McDonald wat tydens haar studies in Grafiese Ontwerp aan die NWU se Potchefstroomkampus haar liefde vir kinderboekillustrasie ontdek het.

So maak mens om die verhale in die Boeke-oase te kan lees:

1) Bestel iets te drinke
2) Vra die kelner vir ‘n Rusplekstorie QR-kode
3) Skandeer die QR-kode met ‘n QR-leser op jou selfoon
4) Lekker lees!

• Franci Greyling