“Hier in die tuin…” – SETH: ‘n eerstehandse ervaring

“Hier in die tuin
waar jy kan ontsnap
waar bome jou vriende word
en voëltjies jou geselskap.”

In September 2017 het ons ʼn Byderhandsessie vir die graad 9-groep van die SETH-akademie aangebied waartydens hulle die tuinverse in die NWU-Botaniese Tuin eerstehands ervaar het.

Die SETH-akademie (Wetenskap, Ingenieurswese, Tegnologie en Gesondheid) is ʼn gesamentlike inisiatief van die Noordwes Departement van Basiese Onderrig, die Noordwes-Universiteit en die bedryf om leerders voor te berei vir tersiêre opleiding in beroepe met skaars vaardighede.

In die program wat in samewerking met die Hoërskool Ferdinand Postma in Potchefstroom aangebied word, word talentvolle leerders geïdentifiseer en van graad 8 tot 12 voorberei vir professionele beroepe in diverse rigtings soos ingenieurswese, wetenskap, medisyne, finansies, ekonomie en wiskunde- en wetenskaponderrig. Leerders word een middag elke week deur interessante en uitdagende lesings en praktiese aktiwiteite aan ʼn verskeidenheid dissiplines en vaardighede bekendgestel. In 2017 was die SETH-program op ʼn probleemgebaseerde benadering geskoei met die leerders wat aktief betrokke was in die sessies. Klem is geplaas daarop om leerders toe te rus met vaardighede en ʼn instelling tot samewerkende leer, interdissiplinêre samewerking en beroepskennis. Daar is ook besluit om meer aandag aan die ontwikkeling van die taalkomponent vir graad 8 en 9-leerders te gee.

Die Byderhandsessie met die leerders het juis by die taalkomponent aangesluit.

 
Die sessie is ingelei met ʼn kort inleiding oor tegnologiese verandering, multimodaliteit, digitale literatuur en nuwe skeppende moontlikhede vir skrywers en kunstenaars, plekspesifieke digitale literatuur en interdissiplinêre samewerking. Die groep is spesifiek aan die Byderhand Tuinverse bekendgestel.

Franci Greyling het vertel hoe sy te werk gegaan het om versies te skryf wat by spesifieke plekke in die tuin pas, wat die produksieproses behels het en hoe verskillende persone se vaardighede bygedra het tot die eindproduk (stemkunstenaars, animeerders, multimedia ontwerpers, komponiste en musikante en vertalers). So tussenin is ʼn klompie skryfwenke verskaf.

Gustaf Tempelhoff (multimedia-ontwerper) het gesels oor sy belangrike aandeel in die projek (ontwerp van projekidentiteit, platform-, web- en koppelvlak-ontwerp, verspreiding, ens) en ook verduidelik wat ʼn QR-kode is en hoe die QR-leser werk, hoe die koppelvlak lyk en wat die verskillende weergawes van die tuinverse behels.

     
Met ʼn aktiwiteitsboeke in die hand (in Afrikaans, Engels en Setswana) het leerders die tuin ontdek, die tuinverse ervaar, self waargeneem, hulle eie tuinverse geskryf… en sommer net ontspan.

“Hier in die tuin
Word elke sintuig geprikkel:
Lowergroen plante, orals te sien
Kleurryke voëls, hul skoonheid verdien,
Lewegewende water wat jou siel verfris
Gee jou sommer ook ʼn lewenslus.”

  
As deel van die refleksie oor die sessie het die leerders elektronies terugvoer oor die projek gegee en ook hulle eie tuinverse ingesleutel.

Uit die terugvoer is dit duidelik dat almal die sessie geniet het, nuwe energie in die tuin gekry het … en boonop aan die dink en die dig gesit is.

• “It was amazing how we can use technology for so much more than just social media.”
• “Baie uniek en lekker. Dit was ‘n baie waardevolle sessie vir my.”
• “It was calming and it felt as if I was in touch with nature.”
• “Die tuin het my gemaklik en ontspanne laat voel.”
• “It’s the most creative thing I’ve seen this year. I’m stil in shock.”
• “Die omgewing is baie lekker om te ontspan en gedigte te skryf.”
• “I enjoyed the experience because I got to explore the garden and immerse myself in the session.”
• “Ek het dit baie geniet veral omdat ek ʼn buitelug meisie is! Dit was lekker om te sien wie eintlik die gedigte geskryf het en waar hulle inspirasie vandaan gekom het.”
• “It was truly exceptional as I got to detox my system with nature and being poetic about was like a remedy to my technological addiction.”

  
“Hier in die tuin
Kan jy jouself weer vind.
Jy kry tyd om te dink.
Maar ek waarsku jou nou:
Die gras so groen
Die water so blou,
Dit gaan nog vernietig word
Deur my en jou!”
(Karin Kooij; 15 – ‘n Tuinvers geskryf tydens die sessie)

“Ssshhh,
I hear the water singing
What a wonderful lullaby
A beautiful melody
Eases the soul and soothes the heart
Therapy
Serenity like hearing a baby’s laugh after a long tiring day
I hear the water singing
Sssshhhhh
What a peaceful melody.”
(Tlotliso Lebitsa; 15 – ‘n Tuinvers geskryf tydens die sessie)

• Franci Greyling – Januarie 2018

Advertisements

Byderhand by die Pionierskool – ‘n projek in wording

‘n Nuwe Byderhandprojek in wording – Byderhand en Pionierskool plekspesifieke digitale literatuur.

Die Byderhandspan is teen die einde van 2016 genader oor die moontlikheid om Byderhand tuinverse deel te maak van ‘n voorgenome multisensoriese tuin by die Pionierskool vir Siggestremdes in Worcester. Die eerste verkennende gesprek het in Januarie 2017 plaasgevind – en soos dit met Byderhandprojekte gaan, het die projek deur die entoesiastiese samewerking van soveel mense ‘n volskaalse produksie geword.

  
Die hoofgebou van die Pionierskool (Gustaf Tempelhoff en die skoolhoof, mnr Paul Greyling.)

Hierdie Byderhandprojek word as ‘n navorsings- en gemeenskapsprojek in vennootskap met die Pionierskool vir Siggestremdes in Worcester, onderneem. Kaleidoscope SA (voorheen die Insituut vir die Blindes) is ook op verskeie wyses by die projek betrokke. ‘n Oogmerk is om die toeganklikheid van die Byderhandplatform uit te brei om tot ʼn groter mate vir siggestremde gebruikers voorsiening te maak. Die kernprojekspan is Franci Greyling (NWU), Bernard Odendaal (NWU), Gustaf Tempelhoff – multimedia ontwerper (NWU), Suna Verhoef (Pionierskool) en Phillip Crouse (Kaleidoscope Tegnologiese Sentrum). Die Pioniersdrukkery wat spesialiseer in media vir siggestremdes (braille, grootdruk en oudio) help veral met die ontwikkeling en produksie van die braille aanwysings.

Tans is die projekspan besig met die afhandeling van die produksie van twee subprojekte, naamlik Tuinverse as deel van die multisensoriese tuin by die Pionierskool en Stories/vertellinge by die Pionierskool en Blindiana Barista (die koffiewinkel van Kaleidoscope SA). Ná maande se beplanning, gesprekke, eksperimentering en ontwikkeling vind die toetsfase van die projek in November 2017 plaas. Indien alles volgens plan verloop, sal die projek teen Augustus 2018 op die verskillende plekke beskikbaar wees.

‘n Multisensoriese tuin by die Pionierskool

Vir dié deel van die projek word ‘n bestaande tuin by die Pionierskool omskep in ‘n multisensoriese tuin en terrein om voorsiening te maak vir ‘n verskeidenheid multisensoriese ervarings, gebrailleerde benoemings van plante, buitelug musiekinstrumente en digitale tuinverse. Die groot projek deur die Pionierskool word onderneem in samewerking met die Karoo Woestyn Nasionale Botaniese Tuin, die Hoërskool Brackenfell, Afrikaans.com en Byderhand (NWU). Digters wat tuinverse bygedra het, is William Rowland, Floris Brown, Daniel Hugo, Bernard Odendaal, Hans du Plessis en Franci Greyling (kinderverse). Die tuinverse is deur die digters voorgelees, terwyl van die verse ook aangevul word met vertalings, musiekverwerkings en tipografiese animasie.

 
Die terrein van die multisensoriese tuin (links) en die eerste paadjie (regs).
   
Links lees die digter, Floris Brown, sy gedig voor vir opname. Regs vlieg Ying-Shan Tseng se vlugtige vingers oor die klawers.

Stories en vertellings by die Pionierskool en Blindiana Barista

Met soveel ervarings van siggestremde leerders wat oor die verloop van jare by die Pionierskool skoolgegaan en ingewoon het, is daar baie stories om te vertel. Vir hierdie projek is leerders, oudleerders en personeel van die skool om bydraes genader. Hierdie bydraes in die vorm van vertellings, verhale en gedigte, word voorgelees en opgeneem sodat dit deur siende en siggestremde lesers geniet kan word. Die gedagte is dat die digitale verhale by spesifieke plekke op die skoolterrein geplaas word en op die plek waar die gebeure afspeel, ervaar kan word. Besoekers aan Blindiana Barista kan oor ‘n koppie koffie (voorberei deur die blinde barista) die verhale geniet. Skrywers sluit in Jacques Coetzee, Hendrik Steyn, Ying-Shan Tseng, Sydney Berrington, Hanli Stehli en Christo de Klerk. Van hierdie skrywers presteer op talle vlakke van die samelewing, insluitende in regte, musiek, sport, leierskap en onderwys.

 
Blindiana Barista (Kaleidoscope SA)

Die uitdagings van koppelvlakontwerp

Soos in vorige Byderhandprojekte word die tekste via QR-kodes by die betrokke plekke beskikbaar gestel. Die uitdaging is egter om dit op so ‘n wyse te doen dat siggestremde lesers (blind en swaksiende) self die QR-kodes kan skandeer om die gedigte en verhale op hulle selfone te kan ervaar. Hiervoor is dit nodig om te verstaan hoe die siggestremdes die tegnologie (kan) gebruik. Die konkrete en digitale koppelvlakontwerp moes dus herbedink, ontwerp en deur ‘n verskeidenheid lesers uitgetoets word.

 
Links wys leerders hoe hulle tegnologie gebruik en regs toets Phillip Crouse en Gustaf Tempelhoff die nuwe digitale koppelvlak.

 
Die braillebordjies – gereed vir die volgende toetsfase.

En dalk in die toekoms…

Die moontlikheid van Tuinverse as deel van ‘n nuwe brailleroete in die Karoo Woestyn Nasionale Botaniese Tuin word ook ondersoek.

 
Terreinbesoek Botaniese Tuin, Mei 2017: Johan Kotze, Ricardo Riddels, Franci Greyling, Bernard Odendaal, Suna Verhoef en Floris Brown.

Meer oor die skool

Die Pionierskool vir Siggestremdes (gestig in 1881) maak voorsiening vir die behoeftes van blinde, swaksiende, doofblinde en meervoudiggestremde leerders deur middel van opvoeding, opleiding, ontwikkeling en sorg. Die skool strek van voorskool tot hoërskool en het ook ‘n afdeling waar voorsiening gemaak word vir loopbaanontwikkeling na graad twaalf. http://www.pioneerschool.org.za/

• Franci Greyling – 7 November 2017

Rusplekstories-skryfkompetisie saam met De Jonge Akker

Studente en personeel van die NWU word genooi om deel te neem aan die Byderhand en De Jonge Akker Rusplekstories-skryfkompetisie 2018.
– ‘n Projek deur die Vakgroep Skryfkuns.

Besoek De Jonge Akker en lees ‘n Rusplekstorie op jou selfoon.

Skryf ‘n kortverhaal wat op die kampus of elders in Potchefstroom afspeel en lees jou eie verhaal in De Jonge Akker!

1. Daar is ses kategorieë/temas wat aandui waar die verhaalgebeure moet afspeel, naamlik: De Jonge Akker; Studentesentrum; die kampus; die Bult; die akkerlaan; Potchefstroom.
2. Die skryfkompetisie word vanjaar (2018) drie keer aangebied. Sluitingsdatums vir elke afsonderlike rondte: 30 April; 30 Junie; 30 Augustus.
3. Kortverhale mag hoogstens 1500 woorde wees.
4. Inskrywings kan in Afrikaans of Engels wees.
5. Inskrywings moet getik wees en elektronies ingestuur word aan skryf2018@byderhand.net met die onderwerp duidelik gemerk as “Skryfkompetisie”, gevolg deur die skrywer se naam.
6. Verhaalinskrywings moet foto (kop en skouers) en ’n kort biografiese beskrywing van die skrywer en verbintenis met Potchefstroom insluit (nie meer as 100 woorde nie). (Sien Byderhand Rusplekstories vir voorbeelde.)
7. Wenverhale word opgeneem in die Byderhand-versameling en kan in De Jonge Akker gelees word. Skrywers van die wenverhale ontvang ook ‘n etebewys van De Jonge Akker.
8. Pryse en plasings op die Byderhand-webruimte word slegs toegeken as die inskrywings se gehalte dit regverdig.
9. Geen kommentaar word op individuele inskrywings gelewer nie.
10. Die organiseerders sal met die skrywer in verbinding tree indien ’n kortverhaal goedgekeur word of aangewys word as ’n wenner.
11. Die organiseerders behou die reg om verhale voorwaardelik goed te keur. Dit wil sê voorstelle ter verbetering kan gemaak word, waarna skrywers verhale opnuut kan instuur. Die organiseerdeers behou die reg om nuwe verhaalweergawes steeds af te keur.
12. Redigering van aanvaarde verhale word in samewerking met die individuele skrywers behartig.
13. Die skrywer behou kopiereg van die verhaal.
14. Kragtens die Wet op Outeursreg is enige vorm van plagiaat ’n strafbare kriminele oortreding.
15. Skrywers gee aan die organiseerders (Byderhand) die reg tot reproduksie van die verhale in enige media (bv. teks, foto’s, klank, bewegende beelde, digitaal, ens.) en die reg om dit te publiseer in toepaslike publikasies, insluitend maar nie beperk tot katalogi, interaktiewe DVD, tydskrifte, koerante, die Internet, en ander publikasies wat uit die projek mag voortvloei. Erkenning sal deurgaans aan die skrywer van die werk gegee word.
16. Skrywers gee aan die organiseerders die reg om die verhale vir akademiese en navorsingsdoeleindes te gebruik. Erkenning sal deurgaans aan die skrywer van die werk gegee word.
17. Byderhand is ‘n interdissiplinêre navorsings en kreatiewe projek onder leiding van die Vakgroep Skryfkuns, NWU. Vir meer inligting oor die projek, besoek die webtuiste: www.byderhand.net
18. Navrae: skryf2018@byderhand.net

  

Rusplekstories in De Jonge Akker

Wie hou nie daarvan om ʼn storie te lees met ʼn beker koffie in die hand nie? Besoekers aan die gewilde De Jonge Akker koffiewinkel op die NWU Potchefstroomkampus, kan nou terugsit en ʼn kortverhaal of kinderstorie op hulle selfone geniet. Wat die verhale nog meer besonders maak is dat die gebeure in Potchefstroom afspeel.

Met die vriendelike samewerking van De Jonge Akker, is die Rusplekstories sedert die middel van Augustus 2016  in dié gesellige koffiewinkel beskikbaar.

  

Die gedagte van plekspesifieke digitale literatuur is dat die werk op ʼn plek gelees word wat op een of ander wyse met die werk verband hou. ʼn Koffiewinkel in die hart van die kampus is daarom ʼn ideale plek om verhale te lees wat op die kampus, die Bult en in die dorp afspeel.

Die groot verskeidenheid verhale sluit in ligte liefdesverhale, verhoudingsverhale, herinneringsketse, ʼn speurverhaal, asook verhale met ʼn meer literêre strekking. Die jonges van gees sal ook plesier hê in ʼn sestal kinderstories.

Van die skrywers in die projek is bekende gesigte op die kampus, soos Duane Aslett (dosent in forensiese rekeningkunde en koshuisvader van Veritas), Nelia Engelbrecht (redakteur van Eish!), en Sophia Kapp (voormalige dosent in vertaalkunde en tans taaladviseur by die Virtuele Instituut vir Afrikaans). Die prettige kinderstorie, Melkskommels vir Minki, is die werk van sanger Deon Meiring en die kinderboekillustreerder, Zinelda McDonald. Ander bekende skrywers en name is Harry Kalmer, Helene de Kock, Martie Swanepoel, Carié Maas, Marlize Hobbs, Frederick J. Botha en Susan Lombaard. Heelparty van die skrywers en kunstenaars is reeds vir hulle werk bekroon. Die versameling verhale sluit ook werk van jonger skrywers en voormalige en huidige skryfkunsstudente in.

  

Om die verhaal te kan lees, skandeer mens die QR-kode binne die spyskaart – en die verhaal verskyn in ʼn oogwink op jou selfoonskerm. Daar is ook ʼn gemaklike leerbanke waar mens tussen regte boeke, verhale in ʼn nuwe formaat kan ervaar. WiFi is in De Jonge Akker beskikbaar.

Die Rusplekstories is deel van ʼn plekspesifieke digitale literatuurprojek van die Vakgroep Skryfkuns. Byderhand 2015 is as deel van die  Woordkunsprogram by Clover Aardklop Nasionale Kunstefees aangebied. In die projek wat uit vier subprojekte bestaan het, is skrywers en kunstenaars met ʼn Potchefstroomverbintenis genooi om werk spesiaal vir Byderhand te skep. Vier subprojekte was deel van die produksie, naamlik Tuinverse in die Botaniese Tuin, Rusplekstories by die Boeke-Oase, ʼn Dwaalverhaal by die Hoër Tegniese Skool en Taxistrips op die FNB-pendelroete.

Tuin van digters, Breytenbachsentrum, Wellington

Die versameling gedigte in die Digterstuin van die Breytenbachsentrum in Wellington is tydens die Fees van Digters (16-18 September 2016) met ‘n nuwe toevoeging uitgebrei. Nou kan besoekers aan die tuin benewens gedigte op interessante mediums soos teëls, uithangborde en beeldhouwerke, ook digitale gedigte ervaar: Byderhand Digterstuin.

 
Die Byderhandspan is n.a.v. die Tuinverse in die NWU-Botaniese Tuin genader om nuwe tuinverse vir Tuin van digters te skep. Hierdie uitnodiging bied ook ‘n gulde geleentheid om die navorsing oor plekspesfieke digitale literatuur na ander plekke uit te brei.

Theo Kemp, die uitvoerende bestuurder van die sentrum, het vyf Kaapse digters uitgenooi om deel te word van die projek: Danie Marais, Alfred Schaffer, Zandra Bezuidenhout, Hennie Nortjé en Daniel Hugo. Liam Longland, Ricardo Liut, Cherié Cordier en Philip van Heerden was verantwoordelik vir die treffende animasies van die gedigte. Die QR-kodes van gedigte is op die bankies in die tuin aangebring – elkeen op ‘n plek waar die gedig en die omgewing die beste in gesprek kan tree.

 
Alfred Schaffer se gedig, Die Aandete / Het Avondmaal

  
Hennie Nortjé met Swartbas – reg by die swartbas wat hy in die tuin geplant het

 
Daniel Hugo en Die digter se tuin – en gesellige digters in die tuin

 
Danie Marais met Toy Story 

 
Twee kinderverse van Franci Greyling kan ook in die tuin ontdek word: Met die voëls praat en Tuinmaak

Die Fees van Digters vind jaarliks plaas naby die verjaarsdag van Breyten Breytenbach (16 September.) Vanjaar is drie dae lank fees gevier met ‘n uitgebreide program wat vir ieder en elk voorsiening gemaak het.

Die digters het hulle gedigte voorgelees by die gesprek oor digitale literatuur wat as deel van die feesprogram in die woordtent aangebied is. Met: Bernard Odendaal, Diek Grobler, Yves T’Sjoen en Franci Greyling (gespreksleier); voorlesings deur Danie Marais, Alfred Schaffer, Zandra Bezuidenhout en Hennie Nortjé. Byderhand is ‘n projek van die Noordwes-Universiteit (Potchefstroomkampus) waarin digitale digkuns en die natuur op vindingryke manier bymekaar uitkom, deurdat jy op jou slimfoon, via ‘n strepieskode in die natuur aangebring, ‘n gedig kan aflaai wat met die tuingegewe te doen het. Hierdie projek is met groot sukses in die NWU se Botaniese Tuin aangebied tydens die Aardklop-fees in 2015. Enkele splinternuwe tuinverse is vir die Tuin van Digters geskryf en digitaal bewerk. Filmverse is op sy beurt ‘n projek waarin digters se verse tot animasiefilms verwerk word. Betrokkenes by beide projekte kom gesels oor wat digitale digkuns behels en hoe ons vergelyk met wat in Europa gebeur. Van die digters wie se werke opgeneem is vir die Byderhand-projek, kom lees hul werk voor. Besoek Byderhand se Digterstuin blad en laai die QR-leser op jou slimfoon hier af om die Byderhand kodes in die tuin te kan benut. 16:45 | 60 min. | Woordtent

     Byderhand: Bernard Odendaal. Die Byderhandspan is veelsydige planmakers – Gustaf Tempelhoff en Daniel Hugo in hulle “ateljee” besig met die opname van Daniel se gedig.

• Franci Greyling – September 2016

Die skep van die Tuinverse totempale – ‘n kunstenaarsblik

Die kunstenaar van die totempale vir Tuinverse, Strijdom van der Merwe, in gesprek met DJ Cloete.

 

1. U is ʼn bekende landkunstenaar met ʼn lang lys van uitstallings en betrokkenheid. Hoe was u ervaring met Byderhand?

Ek was nog altyd geïnteresseerd en voorstaander van samewerking tussen die verskillende kunstedissiplines. Woordkunstenaars kan dinge in woorde sê en musikante kan dit met klanke doen en visuele kunstenaars kan dit met beelde uitdruk. Dit open altyd vir my nuwe wêrelde oor hoe die verskillende breine werk. Dit is fassinerend. So was dit dan ook die geval gewees met Byderhand.

Foto: Strijdom van der Merwe

2. Hoe het u die besluit gemaak om die gedigte in die vorms van totems voor te stel. Was slegs u by hierdie besluit betrokke of was daar ander faktore wat ʼn rol gespeel het?

Ek het al dikwels in die verlede totems gemaak, so die hele konsep of besluit was dus nie moeilik gewees nie. Ek was/is nog altyd geïnteresseerd oor die storiebetekenis van totems en wat dit alles versinnebeeld, en dink daarom was dit ʼn besluit gewees om ryk digkuns te probeer uitbeeld in die vorm van totems. Miskien was elke digter se diep denke oor die spesifieke plek ook ʼn tipe van ʼn ‘gebed’ van nadenke oor die omgewing.

3. Watter kennis dra u van totems en hoe het dit bygedra tot die uiteindelike vorming van die totems? Het u uit ʼn spesifieke tradisie die totems geskep?

Ek het nog nooit ʼn dieptestudie gedoen van totems nie. Dit was maar nog net altyd ‘bolangs’ geïnteresseerd in wat hulle sê en wat hulle versinnebeeld. Die Australiese Aboriginale totems, waarvan ek een het, vertel stories van die persoon se geboorte tot sy sterfteplek ens. Natuurlik is daar die Noord Amerikaanse Indiaanse totems en totems as aanbiddingspale, ens. Maar ek was meer geïnteresseerd in die totemtradisie wat stories vertel eerder as die wat aanbid word. Daarom die storie-vertel-totems vir die Byderhand-projek.

4. Wat was die proses vir die fisiese skep van die totems?

Dit was lees en lees en dink en dink oor elke gedig. Ek het letterlik maande met die gedigte in my kop rondgeloop voor ek begin het met die skep van die totems. Die besluit was dan by elkeen watter gedagtes / woorde / beelde kan ek oordra deur middel van visuele vorms. Vir my was nie elke woord van elke gedig uitbeeldbaar gewees nie. Party gedagtes het makliker hom verleen tot uitbeelding. So het ek dan sketse gemaak en weer gemaak en oor en oor geteken totdat ek by iets uitgekom het wat visueel werk, maar ook ʼn versinnebeelding is van die gedig.

  Skets en foto’s: Strijdom van der Merwe

5. Baie van die totems wat u geskep het, word daar ʼn voorstelling gemaak van woorde wat meer konkreet uitgebeeld kon word. Watter invloed het die gedigte op die vorm van die totems gehad? Wat was die wisselwerking met die skep van die totems en die gedigte?

Ek dink elke totem het ek eerstens gesien as ʼn kunswerk wat moes werk volgens die standaarde van kuns: perspektief, vorm, tekstuur, balans, ens. Daarom sou die totem nie noodwendig ʼn uitbeelding wees van die presiese woorde van die gedig nie, m.a.w. beeld een is eerste op totem beeld twee tweede. Maar eerder sou ek die vorms wat visuele ontstaan het as gevolg van my lees bymekaar gesit word om ʼn visuele eenheid te vorm. Dit moes as ʼn kunswerk onafhanklik kan staan van die gedigte.

 
Foto’s : Strijdom van der Merwe

6. Die digters het Potchefstroom as ʼn kernpunt, en grotendeels ook die botaniese tuin, as verwysing gebruik om ʼn plekspesifieke gedig te skep sodat die leser beide die gedig en die omgewing terselfdertyd kan ervaar wat ʼn moontlike beter onderdompelingseffek het. Het Potchefstroom en ook die botaniese tuin ʼn rol gespeel met die skep van die totems?

Ja, dit het beslis ʼn rol gespeel, máár die rol wat dit gespeel het, is deur middel van die woorde en die digkuns wat ek gelees het. Natuurlik was ek al in die NWU se botaniese tuin en Potchefstroom, maar ek dink nie dit maak saak nie. Deur die oë en woorde van die digters skep hulle vir my ʼn wêreld waarin ek myself kon beleef en ervaar, sonder om fisies daar hoef te wees. Dit is wat so wonderlik is van die ander dissiplines van kuns. Ek het my beleef in hulle vertellingswêreld en daaruit kon ek iets skep wat dit versinnebeeld en dus ook die plek.

7. Die sketse met aantekeninge by wat u gemaak het vir die totems is op ʼn latere stadium by die lys van opsies gevoeg wat die leser kan sien nadat hy/sy die QR-kode geskandeer het. Tot watter mate dink u sal die gebruiker (oorkoepelende term vir leser, kyker en ervaarder) se verstaan van die totempaal verbreed as gevolg van die sketse en watter estetiese effek, dink u, het hierdie byvoeging tot die lys van opsies? Uit my persoonlike ervaring was die ooreenkomste met die gedig duideliker gemaak alhoewel dit tog voor die sketse se byvoeging ook afgelei kon word.

Ek dink die sketse help die kyker ʼn beter betekenis ervaar van die skeppingsproses. Soos ʼn digter sekerlik oor en oor skryf aan ʼn gedig so skets ons ook voordat ons by die finale besluit kom. Die vraag is dikwels: hoe werk jou kop om by so iets uit te kom ? Miskien help die sketse in ʼn minder om meerdere mate so effe die ontbloting van die proses van kreatiwiteit. Nie almal is visueel geletterd nie. En ‘spoon feeding’ kan wêrelde oopmaak vir ʼn beter verstaan.

8. Watter impak dink u het die tegnologie op die ervaring van natuur en as landkunstenaar, dink u tegnologie moet meer geïnkorporeer word met natuurprojekte, amper ʼn groen-tegnologie tipe projek?

Tegnologie het nog altyd ʼn rol gespeel. En hoe verder die tegnologie ontwikkel, so ontwikkel die kunste ook daarmee saam. Já, beslis moet tegnologie ingespan word om ‘green art’ te help en die kyker meer bewus te maak van die natuur. Ek dink ons is ʼn visuele generasie en as tegnologie kan help om die mens weer nader aan die aarde/natuur te bring, dan já, beslis.

Mense is gewoond daaraan dat kuns in galerye gesien en ervaar word. Baie landkuns gebeur juis waar mense nie eintlik kom nie en daarom is dit so belangrik dat tegnologie ingespan word om die mens bewus te maak van dit wat geskep is maar nie noodwendig bereikbaar was om te sien nie. Dit wat in die botaniese tuin gebeur het. Byderhand, sien ek as ʼn ‘eye opener’ van hoe die oue en die nuwe ‘kyk’ gebruik kan word om verskillende mense se ervaring te stimuleer.

9. Hoe beskou u die wisselwerking tussen die spesifieke plek en aard van die projek, die tegnologie, die gedig en dan ook die totempaal?

Ek dink dit is ʼn wonderlike ‘marriage’ tussen die verskillende dissiplines. ʼn Spesifieke plek wat by jou ʼn bewuswording word wat anders is as ander plekke – ook daarom die digters se uitbeelding daarvan en daarom die musiekkunstenaars se toonsetting daarvan en daarom my uitbeelding van die lees van die ervaring daarvan. Dit was ook vir my wonderlik om te dink dat iets soos ʼn totempaal wat ʼn eeu oue vorm van skep en storie vertel is gebruik kan word in samewerking met die nuutste tegnologie om die storie op ʼn nuwe manier weer oor te vertel. Ek glo: diep binne ons bly ons aards, ons hou van die eenvoud en die visuele sien en ervaar. Om te kan funksioneer in ʼn modern wêreld en tyd moet ons dit wat tot ons beskikking is gebruik en inspan om die stories oor te vertel en as dit nog op ʼn kreatiewe manier gedoen kan word ( Byderhand ) dan nog soveel beter.

Vir my was/is plekspesifieke kuns nog altyd die eerlikste ervaring en uitbeelding van die kreatiewe proses. Wanneer jy iets sien en ervaar is dit die omgewing se invloed wat ʼn rol speel oor hoe jy dit beleef.

http://www.strijdom.com/

        Foto’s : Franci Greyling

Gesprek: DJ Cloete met Strijdom van der Merwe
30 April 2016

Garden Poetry – 2 gardens 2 experience(s) 2 connect

Byderhand Tuinverse (At hand: Garden Poetry) is a site specific digital literature project by the North-West University, Potchefstroom, South-Africa. In this project fifteen Afrikaans poets wrote poems and children’s poetry for the NWU Botanical Gardens in Potchefstroom. The poems are read by the poets and complemented with typographic animations and musical arrangements, as well as 15 totem poles with motives from the poems by the world acclaimed land artist Strijdom van der Merwe. 

A selection from At hand: Garden Poetry  was displayed as an example of e-literature as part of the Introduction to Electronic Literature course at the DHSI (6-10 June 2016), University of Victoria, British Columbia, Canada.

2 gardens, 2 continents, 2 hemispheres – 2 experience(s), 2 connect.

A few examples of Garden Poetry in the garden of the University of Victoria:
    Franci Greyling: Met die voëls praat (Talking to the birds) 
 
TT Cloete: Potchefstroom
 

The installation in the NWU Botanical Gardens, Potchefstroom:
some of the poets with art work by Strijdom van der Merwe:
 
Franci Greyling: Wie kwetter so?  (with TT Cloete: Potchefstroom)  Bernard Odendaal: Paddaluisterbankie, Botaniese Tuin, Potchefstroom  Heilna du Plooy: Binneblik
   Hans du Plessis: Botaniesetuinsonnet
 
Hein Viljoen: Onder die soetdoring
  Johan Myburg: Mater Hortensis
 
Adri Breed: Skryfopdrag
 
Jansen Vermeulen: Tuinwerker: ‘n skets
 
Ruan Fourie: verlieskuns
  Carina van der Walt: hoe Eybers & Tutu kyk
  Susan Smith: By die soetdoring

Chris van Niekerk, curator of the NWU Botanical Garden